4B yeniden mecburi sigortalılık, sosyal güvenlik sisteminde özellikle kendi işini yapan veya bağımsız çalışan kişiler için önemli bir kavramdır. Türkiye’de Bağ-Kur olarak da bilinen 4B statüsündeki sigortalılar için, çeşitli nedenlerle sigortalılıklarının sona ermesi veya dondurulması durumunda, belirli koşullar gerçekleştiğinde yeniden zorunlu sigortalı sayılmalarını ifade eder. Bu yazıda 4B yeniden mecburi sigortalılığın ne anlama geldiği, hangi durumlarda devreye girdiği, nasıl tespit edildiği ve etkilerinin neler olduğu detaylı şekilde ele alınmaktadır.
4B Yeniden Mecburi Sigortalılık Ne Demek?
4B yeniden mecburi sigortalılık, daha önce 4B kapsamında sigortalı olup sigortalılığı sona ermiş kişilerin, faaliyetlerinin yeniden tespitiyle birlikte yeniden sigortalı sayılmaları anlamına gelir. Bu durum genellikle vergi kaydı, esnaf sicil kaydı veya şirket ortaklığı gibi ticari faaliyetlerin devam ettiğinin tespitiyle ortaya çıkar ve kişi sigortalı sayılarak prim borcu yükümlülüğü yeniden başlatılır.
Yeniden Mecburi Sigortalılık Hangi Durumlarda Başlar?
Yeniden mecburi sigortalılığın başlaması, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun mevcut kayıtları, diğer kamu kurumlarından gelen veriler ve sigortalının beyanı gibi yollarla olur. Özellikle vergi mükellefiyetinin devam etmesi veya meslek odası kaydının aktif olması durumlarında, kişi 4B kapsamında yeniden sigortalı kabul edilerek geçmişe dönük prim borcu çıkarılabilir.
Vergi Kaydının Devam Etmesi
Kişi vergi dairesine kayıtlı olduğu sürece, ticari faaliyet sürdüğü varsayılarak 4B sigortalılığı yeniden devreye alınabilir.
Esnaf Sicil Kaydının Aktif Olması
Esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı olunduğunda ve bu kayıt devam ettiğinde, SGK tarafından 4B sigortalılığı zorunlu olarak başlatılabilir.
Yeniden Mecburi Sigortalılığın Başlangıç Tarihi Nasıl Belirlenir?
Yeniden mecburi sigortalılığın başlangıç tarihi, sigortalılığın tespit edildiği faaliyet başlangıcı olarak belirlenir. SGK, tespiti yaptığı tarihten geriye dönük olarak vergi veya sicil kayıtlarına bakar ve bu tarih itibarıyla kişinin sigortalılığı otomatik olarak başlatılır. Bu durum geçmişe dönük prim borçlarını da beraberinde getirebilir.
Yeniden Mecburi Sigortalılığın Kişiye Etkisi Nedir?
Bu uygulama, kişinin haberinin dahi olmadığı bir dönemde sigortalı sayılması anlamına geldiğinden çoğu zaman prim borçlarıyla karşılaşmasına neden olur. Ayrıca sağlık hizmetlerinden yararlanma, emeklilik prim günü birikimi gibi konular da yeniden aktifleşir ancak ödeme yükümlülüğü nedeniyle ciddi mali sonuçlar doğurabilir.
Prim Borcu Çıkar mı?
Tespit edilen sigortalılık süresine göre prim borcu çıkar ve kişi bu borcu ödemekle yükümlü hale gelir.
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma
Yeniden mecburi sigortalı sayılan kişiler, prim ödemeye başlamaları durumunda genel sağlık sigortası kapsamına girer.
Sigortalı Olduğunu Bilmeden Borçlananlar Ne Yapmalı?
Pek çok kişi yeniden mecburi sigortalı sayıldığını e-Devlet üzerinden gelen bildirimle ya da SGK yazısıyla öğrenmektedir. Böyle bir durumda ilk olarak SGK’ya itiraz hakkı değerlendirilmelidir. Eğer faaliyet gerçekten sona ermişse ve buna dair belgeler mevcutsa, sigortalılığın iptali mümkündür. Ancak faaliyet devam ediyorsa, prim borçlarının yapılandırılması ve ödeme planları hakkında bilgi alınabilir.
Yeniden Mecburi Sigortalılık Nasıl Sorgulanır?
Kişiler, e-Devlet sisteminden “SGK Tescil ve Hizmet Dökümü” hizmeti üzerinden 4B statülerini ve yeniden sigortalı olup olmadıklarını kontrol edebilirler. Ayrıca SGK il müdürlüklerinden ya da çağrı merkezinden detaylı bilgi alınması da mümkündür.
Yeniden Mecburi Sigortalılıktan Muaf Olunabilir mi?
Bazı durumlarda kişi gerçekten ticari faaliyette bulunmuyor ancak kayıtları devam ediyor olabilir. Bu tür durumlarda muafiyet talebiyle SGK’ya başvurulabilir. Belgelerle desteklenen talepler değerlendirilir ve gerçekten faaliyette bulunulmadığı tespit edilirse yeniden sigortalılık durumu iptal edilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda 4B yeniden mecburi sigortalılık ne demek konusu ile ilgili sıkça sorulan sorular ve yanıtları yer almaktadır:
4B yeniden mecburi sigortalı olduğumu nasıl anlarım?
e-Devlet üzerinden SGK Tescil ve Hizmet Dökümü bölümüne girerek güncel sigorta durumunuzu görebilir, 4B kapsamına tekrar alınıp alınmadığınızı kontrol edebilirsiniz.
Bu sigortalılık zorunlu mudur?
Evet, 4B yeniden mecburi sigortalılık, tespit edilen faaliyetler üzerinden otomatik olarak başlatılır ve kişi bu duruma itiraz etmediği sürece zorunlu hale gelir.
Faaliyetim bitti ama kayıtlarım silinmedi ne yapmalıyım?
Vergi dairesi, esnaf odası veya meslek kuruluşlarındaki kayıtlarınızı kapattıktan sonra SGK’ya dilekçe ile başvurarak sigortalılığınızın sona ermesini talep edebilirsiniz.
Geriye dönük prim borcu silinebilir mi?
Geçmişe dönük borçlar yapılandırma yasaları kapsamında silinebilir ya da taksitlendirilebilir ancak tamamen silinmesi için faaliyetin gerçekten bitmiş ve belgeyle ispatlanmış olması gerekir.
Yeniden sigortalı olduğumda sağlık hizmetlerinden yararlanabilir miyim?
Evet, gerekli prim günlerini ve ödeme şartlarını yerine getirdiğinizde sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.
Emeklilik sürem etkilenir mi?
Evet, yeniden sigortalılık kapsamında geçen süreler prim gün sayınıza eklenir ve emeklilik sürecinizi hızlandırabilir.
İtiraz süresi ne kadardır?
SGK tarafından yapılan tebligattan itibaren genellikle 1 ay içinde itirazda bulunmanız gerekmektedir, aksi halde borç kesinleşir.
Tespitin hatalı olduğunu düşünüyorsam nereye başvurabilirim?
İl veya ilçe SGK müdürlüklerine dilekçe ile başvurarak itirazda bulunabilir, gerekiyorsa Sosyal Güvenlik Kurumu Denetim Hizmetleri’nden denetim talep edebilirsiniz.
Kaynak: https://www.nedemekti.com/
